27 Ocak 2013

Tropilaelaps clareae (Tropilaelaps akarı, Arı akarı)



Uludağ  Arıcılık Derneğinin bu ayki toplantısı dün yapıldı. Toplantıda, Prof.Dr.Levent Aydın tarafından ülkemizde henüz görülmeyen ama devamlı olarak yaklaşan ve en son İran’da görülen Tropilaelaps clareae (Tropilaelaps akarı, Arı akarı) kısaca anlatıldı.  

Arıcılık konusunda Türkiye’de ihbarı mecburi 3 hastalık var. 21.12.2011 tarihli ve 28149 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan yönetmeliğe göre; Amerikan Yavru Çürüklüğü, Küçük Kovan böceği ve Tropilaelaps akarının ihbarı mecburi tutulmuştur.

MADDE 5 – (1) Küçük kovan kurdu ile tropileaps akarı hastalığından şüphe eden veya bu hastalığın varlığından haberdar olan hayvan sahipleri ve bakıcıları, veteriner hekimler ile muhtarlar, köy korucuları, celepler, çobanlar, gemi kaptanları, istasyon ya da gümrük memur veya idarecileri gibi ilgililer tarafından yetkili otoritelere, yetkili otoriteler tarafından ise derhal Bakanlığa bildirilir.

Bu akarla ilgili bulabildiğim bilgileri blogumda paylaşayım.

Tropilaelaps clareae (Tropilaelaps akarı, Arı akarı)


Solda görülen Varroa, sağdaki Tropilaelaps akarı.

Asıl konukçusu Dev Bal Arısından (Apis Dorsato) Bal Arılarına (Apis Mellifera) bulaşmıştır. Daha çok ılıman iklim paraziti olsa da, küresel ısınmanın da etkisi ile Doğu Asya’dan Dünya'nın kuzey bölgelerine doğru yayılım göstermektedir.

 Rengi parlak kırmızıdan kahverengiye kadar değişiklik gösterir. Ergin dişinin boyu 1mm, eni 0,6mm’dir. Erkekleri dişilerle hemen hemen aynı büyüklüktedir.

Yaşam döngüsü ve arılara verdiği zararlar Varroaya benzer. Petek üzerinde varroadan daha hızlı hareket eder. Beslenmek için arı yavrusuna ihtiyacı vardır. Tropilaelaps akarının ağız yapısı varroada olduğu gibi arının vücudunu delerek beslenmeye uygun değildir. Yani; kovanda yavru yoksa  Tropilaelaps akarı beslenemediği için ancak 2-3 gün yaşayabilir. Şimdiye kadar tespit edilen en zayıf yeri de burası olsa gerek. Yavru olmadan yaşayamaması, kış dönemlerinde yavru kesilmelerinde öleceği anlamı taşıyor.  Daha çok ılıman bölgelerde yaşam alanı bulabilmesi bu yüzdendir.

Tropilaelaps akarının, varroadan daha hızlı üreme ve daha kısa süren bir yaşam döngüsü vardır. Aynı kovanda Varroa ile aynı anda bulunabilen Tropilaelaps akarı, varroadan çok daha hızlı üreyerek üstünlük sağlar. Varroa gibi erkek arı yavru gözlerini tercih etsede işçi arı gözlerinde de rahatlıkla üreyebilir. Peteklerde yavru arı gözü kapanmadan göze giren dişi Tropilaelaps akarı, yavru gözü kapandıktan 48 saat sonra arı larvası üzerine 3 ya da 4 yumurta bırakır. Yumurtlama yaklaşık 1 günde tamamlanır. Yumurtalar yaklaşık 12 saat sonra çatlayarak larva dışarı çıkar.  Tropilaelaps akarı ve larvaları, petek gözünde gelişmekte olan arı larvasının hemolenfi (kanı) ile beslenirler.  Parazitin bu beslenmesi sonunda arı larvası ve pupası büyük zarar görür. Tropilaelaps akarı dişisinin yumurtayı bırakmasından ergin parazitin oluşmasına kadar  geçen süre yaklaşık 6 gündür.


Petek gözünden arı ile beraber erkek ve dişi parazit de çıkar. Dişi parazit hemen girebileceği yavru arılı petek gözleri araştırmaya başlar.    

Bulaşma yolları varroayla hemen hemen aynıdır.

Tropilaelaps akarının arıya verdiği zararlar varroanın verdiği zararlarla benzerlik gösterir. Parazitin arı larvalarıyla beslenmesi nedeniyle arı yavrusunun ölmesine, fiziksel olarak bir takım zararlar görmesine ya da ergin arının yaşam süresinin kısalmasına neden olur. Kanatsız arılar, bacaklarda ve abdomen kısmında deformasyon görülür.

Tropilaelaps akarı mücadelesi, varroa için kullanılan ilaçlarla ve biyolojik metodlar kullanılarak yapılır.


Tropilaelaps akarı Türkiye için tehlikeli midir?
Tropilaelaps akarı yaşamı arı yavrusuna bağlı olduğuna göre, arının yavruyu kesmediği bölgelerimizde rahatlıkla yaşayabilir. Varroadan daha hızlı üreyerek çoğaldığı, verdiği zararlar varroayla benzerlikler taşıdığı için çok zararlı olabilir. Bilinen yaşam döngüsünden değişip evrim geçirmediği sürece, gezginci arıcılığın olmadığı soğuk bölgelerimiz için aynı şeyi düşünmüyorum.

Tropilaelaps akarı, henüz Türkiye’de olmasa da komşumuz İran’a kadar yayılım göstermiştir. Arıcımız bu konuda uyanık olarak hazırlıklı olmak zorundadır. 

05 Ocak 2013

Oksalik Asit Buharı

Arılar henüz yavruya başlamadan, arıların üstünde olan varroalarla vedalaşmam gerekiyordu, önümüzdeki günlerin karlı ve soğuk olacağından bugün oksalik asit buharı yapma fırsatı buldum.

Oksalik asit yapıldığı sırada hava sıcaklığı 8-10 °C, arı uçuşu yok. Oksalik asit yapıldıktan sonra 3-5 arı kapı önüne çıkıp tekrara içeri girdiler.


Oksalik asiti buharına maruz kalan arının üzeri tozlu gibi oluyor.

Kovan üstlerinde naylon var ve polen çekmeceleri geriye çekik olduğundan, oksalik asidin bir kısmı alttan ve kovan girişinden çıkıyor.